Dnia 22 stycznia 2023 roku na miejscu straceń zwanym Szubienicą odbyły się uroczystości 160. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego. W wydarzeniu licznie wzięli udział mieszkańcy Choroszczy, przedstawiciele organizacji i instytucji oraz lokalni politycy.
Powstanie Styczniowe wybuchło 22 stycznia 1863 roku. W Choroszczy utworzyła się partia powstańcza pod dowództwem Ksawerego Markowskiego. Część powstańców została stracona. Pierwszym upamiętnieniem tych osób jest kaplica św. Ducha na choroszczańskim cmentarzu wybudowana w 1924 roku jako pomnik poległym za Ojczyznę w Powstaniu Styczniowym 1863 r.
Miejsce zwane „Szubienicą”, nierozerwalnie łączy się z osobą Jana Adamskiego. Jego początki sięgają 1984 roku, kiedy to w dniu 11 kwietnia Jan Adamski wraz z ojcem Lucjanem postawili biały brzozowy krzyż. Symboliczna powstańcza mogiła została poświęcona cztery miesiące później, tj. 5 sierpnia przez ks. Piotra Bożyka, proboszcza parafii rzymskokatolickiej w Choroszczy. Wkrótce, z inicjatywy Towarzystwa Przyjaciół Choroszczy powstał Społeczny Komitet Upamiętnienia Powstania Styczniowego 1863 roku. W wyniku jego działań 1989 roku na szubienicy odsłonięto pomnik. Na przełomie lat 2018/ 2019 dokonano rewitalizacji i rozbudowy „Szubienicy”.
W tym roku, z okazji 160. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego tradycyjnie odbyły się obchody. Podczas nich refleksję historyczną wygłosił prof. Adam Czesław Dobroński, apel poległych odczytał Radny Rady Miejskiej Piotr Waczyński, zaś Odezwę Tymczasowego Rządu Narodowego z 1863 roku Prezes Towarzystwa Przyjaciół Choroszczy Józef Waczyński. Został również odczytany wiersz pt. „Ziarno”. Uroczystości na szubienicy były poprzedzone mszą świętą w choroszczańskim kościele. W drodze z kościoła na Szubienicę zapalono znicze przy mogile powstańczej u zbiegu ulic Dominikańskiej i Zastawie I.
Wśród gości byli między innymi wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski, Radni Powiatu Białostockiego, część Radnych z Gminy Choroszczy. Udział w uroczystościach wzięli też strażacy ochotnicy z gminnych jednostek, żołnierze wojsk obrony terytorialnej oraz 18. pułku rozpoznawczego w Białymstoku, harcerze i harcerki 2. Parafialnej Drużyna Harcerskiej 'Szare Szeregi” oraz rekonstruktorzy z Grupy Policja Państwowa ’39.
Zebrani na uroczystościach odmówili modlitwę Anioł Pański prowadzoną przez ks. kpt. Piotra Radkiewicza, podczas której 160 razy rozbrzmiał dźwięk dzwonu wolności. Po niej nastąpiło uroczyste złożenie wieńców i zniczy. Złożyli je między innymi Wojewoda Podlaski Bohdan Paszkowski, przedstawiciele Starosty Białostockiego, Burmistrz Choroszczy, reprezentacje: Przedszkola Samorządowego, Zakładu Energetyki Cieplnej, Wodociągów i Kanalizacji w Choroszczy, Centrum Kultury i Sportu w Choroszczy, Stowarzyszenia Pamięć i Tożsamość Skała, Instytutu Pamięci Narodowej, Muzeum Pamięci Sybiru, Towarzystwa Przyjaciół Choroszczy, harcerzy i harcerek z 2. Parafialnej Drużyna Harcerskiej 'Szare Szeregi”, wojska, redakcji Horyzontów Choroszczy oraz potomków choroszczańskich powstańców.
Po uroczystościach Prezes Towarzystwa Przyjaciół Choroszczy wręczył Burmistrzowi Choroszczy szklany grawerton jako podziękowanie za rewitalizację „Szubienicy”. W krótkim przemówieniu Burmistrz Choroszczy podziękował podkreślając, że budowa „Szubienicy” to zasługa wielu osób, które o to zabiegały. Wspomniał też ś.p. Jana Adamskiego, dzięki któremu w tym miejscu zaczęto upamiętniać choroszczańskich powstańców. Uroczystości zakończyły się wspólnym posiłkiem przy powstańczym ognisku.
Obchodom towarzyszy wystawa przygotowana przez Komitet Upamiętnienia Jana Adamskiego, która w ubiegłym roku można było podziwiać na choroszczańskim rynku. Znajduje się ona przy „Szubienicy”.
W sobotę 28 stycznia 2023 roku o godz. 17.00 w Miejsko-Gminnym Centrum Kultury i Sportu odbędzie się XXIII Kawiarenka Historyczna – tematycznie poświęcona choroszczańskim powstańcom. W panelu dyskusyjnym udział wezmą między innymi prof. Adam Czesław Dobroński, Wojciech Cymbalisty oraz Józef Waczyński. Zapraszamy.
Więcej o szubienicy można przeczytać na stronie towarzystwa Choroszczy (tutaj).
fot. T. Adamski, P. Waczyński, W. Jastrzębski
